İSKENDERUN’DA PANAYIR…

İSKENDERUN’DA PANAYIR…
ESNAFIN SORUSU NET: KENTİN KAZANANI KİM?
İskenderun’da, deniz kenarında, Atatürk Anıtı’nın hemen önünde; kentin en merkezi, en görünür ve kamusal değeri en yüksek alanlarından birinde günler sürecek bir organizasyon düzenlendi. Resmî adıyla “Gastronomi ve Yılbaşı Şenliği” olarak sunulan bu panayır, ilk bakışta şehirde bir hareketlilik yaratıyor gibi görünüyor.
Ancak yerel yönetimlerin sorumluluğu yalnızca hareket oluşturmak değildir. Asıl sorumluluk, bu hareketin kime, nasıl ve ne pahasına yansıdığını doğru okumaktır. Sahaya biraz yakından bakıldığında, İskenderun esnafının zihninde tek bir soru beliriyor:
Bu hareketlilikten kim kazanıyor?
İskenderun ticaretle büyümüş bir kenttir.
Bu şehir; geçici organizasyonlarla değil, her sabah kepenk açan esnafıyla ayakta durur. Yerel yönetimlerin asli görevi de tam burada başlar: Kentin ekonomik omurgasını oluşturan bu yapıyı korumak, kollamak ve merkeze almak.
Depremin ardından hâlâ toparlanma mücadelesi veren bir şehirde, yapılan her etkinlik iyi niyet kadar denge, planlama ve adalet duygusu da gerektirir.
Rakamlar Konuşur: İskenderun Esnafla Ayakta
İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası’na kayıtlı yaklaşık 6.000 üye bulunmaktadır.
Esnaf ve Sanatkârlar Odaları sistemine göre ilçede 6.300’ün üzerinde kayıtlı esnaf faaliyet göstermektedir. Hatay geneline bakıldığında bu sayı on binlerce küçük işletmeye karşılık gelmektedir.
Daha somut konuşalım:
İskenderun S.S. 2 No’lu Esnaf ve Sanatkârlar Kredi Kefalet Kooperatifinin 1.500 aktif üyesi, 1.200 kredi kullanan ortağı vardır.
S.S. 1 No’lu Esnaf Kefalet Kooperatifinde de tablo benzerdir.
(Arsuz ve Denizciler bu sayılara dâhil değildir.)
Sadece yeme-içme sektöründe bile;
İskenderun Lokantacılar ve Kebapçılar Odasının bugün itibarıyla 721 aktif üyesi bulunmaktadır.
Bu rakamlar açıkça göstermektedir ki;
İskenderun’un ekonomisi birkaç günlük panayırlarla değil, binlerce küçük işletmenin sürekliliğiyle ayakta durmaktadır.
Merkezde Panayır, Kenarda Esnaf
“Karadeniz Günleri” olarak planlanıp, yön veren iradenin ısrarıyla “Gastronomi” başlığına evrilen bu organizasyonda kurulan 3x3 metre çadırların kira bedeli 50.000 TL’dir. Elektrik ve su gibi desteklerin sağlandığı bu organizasyonda, zor durumdaki yerel oda üyelerinin başvurularına “yer yok” cevabı verilmiştir.
Yerel basının bir kısmı etkinliği açıldıktan sonra öğrenmiştir.
Bazı sivil toplum kuruluşları doğrudan ya da dolaylı biçimde sonradan haberdar olmuştur.
Organizasyonun tam adını dahi bilmeyenlerin sayısı ise az değildir.
Bu tablo, yalnızca bir organizasyon tercihi değil; yerel yönetimin katılım, iletişim ve önceliklendirme anlayışının da sorgulanmasını zorunlu kılmaktadır.
Deprem Hafızası Yerel Yönetimler İçin Yol Göstericidir
Depremin hemen ardından Hataylı ve İskenderunlu esnafın ayakta kalabilmesi için Türkiye’nin birçok kentinde destek organizasyonları düzenlendi. O günlerde ortak hassasiyet şuydu:
Hatay esnafı zarar görmesin.
Yerel ticareti zedeleyecek uygulamalardan bilinçli olarak kaçınıldı. Dayanışma, başka bir esnaf grubunun kaybı üzerine kurulmadı. Bu hafıza, bugün de yerel yönetimler için yol gösterici olmak zorundadır.
Nitekim birçok şehirde benzer organizasyonların ya şehir merkezlerinden uzak alanlarda yapıldığı ya da açık biçimde yerel esnafa öncelik tanındığı görülmektedir. Bu yaklaşım, doğru belediyecilik refleksidir.
Mesele Panayır Değil, Yönetim Tercihidir
İskenderun’un en merkezi noktasında kurulan bu panayırda, yabancı esnafın ağırlıkta olduğu yönündeki gözlemler; yerel esnafın ne ölçüde merkeze alındığının ciddi biçimde tartışılmasını gerektirmektedir.
Mesele etkinlik yapmak değildir.
Mesele, etkinliği İskenderun esnafıyla birlikte mi, yoksa ona rağmen mi yaptığınızdır.
Bir kenti canlandırmanın başka yolları da vardır:
mahalle ölçekli etkinlik alanları,
yerel sanatçı ve üreticilerle programlar,
festival ve fuarlarda yerel esnafa açık öncelik,
Hatay’ın gerçek kültürü ve mutfağını merkeze alan planlamalar…
Bunlar hem sosyal canlılık üretir hem de yerel esnafı seyirci konumuna itmez.
Son Söz
İskenderun’un kaderi panayır afişleriyle değil, yerel yönetimin kendi esnafını ne kadar merkeze aldığıyla yazılır.