ABD Başkanı Donald Trump, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan liderlerini Beyaz Saray’da düzenlenen C5+1 Zirvesi kapsamında ağırladı. Zirve, Washington yönetiminin Orta Asya’ya yönelik ilgisinin yeniden artışa geçtiği bir dönemde gerçekleştirildi.
Toplantıya Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev katıldı.
ABD’den Orta Asya’ya Yeniden Yönelim
Trump, Beyaz Saray’da düzenlenen akşam yemeğinde yaptığı konuşmada, “eski Başkan Joe Biden’ın Orta Asya’yı ihmal ettiğini” belirterek, kendi yönetiminin bölgeye hak ettiği önemi verdiğini söyledi. ABD Başkanı, Kazakistan ile 17 milyar dolar değerinde enerji ve nadir elementler anlaşması imzaladıklarını, bu ülkeyi yakında ziyaret etmeyi planladığını duyurdu.
Trump ayrıca, Kazakistan’ın Abraham Anlaşmaları’na katılmayı kabul ettiğini açıklayarak, bölgenin küresel diplomatik dengelerde daha aktif bir rol üstlenmeye başladığını vurguladı.
ABD Başkanı, konuşmasında Orta Asya’nın “enerji, doğalgaz ve nadir elementler bakımından dünyanın en stratejik bölgelerinden biri” olduğunu belirterek, “Bu ülkeler bir zamanlar Doğu ile Batı’yı birbirine bağlayan İpek Yolu’nun kalbiydi. Bugün de aynı stratejik öneme sahipler.” dedi.
Orta Asya Liderlerinden İş Birliği Mesajı
Zirvede söz alan Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Trump’a teşekkür ederek, “Bu tarihi toplantı, ABD ile Orta Asya arasında yeni bir etkileşim döneminin başlangıcını işaret ediyor.” ifadelerini kullandı.
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, C5+1 formatının yeniden canlanmasının önemine değinerek, “Sayın Trump’ın Orta Asya’ya gösterdiği kişisel ilgi ve katkı, bölge ülkeleri tarafından büyük bir memnuniyetle karşılanıyor.” dedi. Mirziyoyev ayrıca, Rusya-Ukrayna Savaşı’nı yalnızca Trump’ın sonlandırabileceğine inandıklarını dile getirdi.
Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, ABD ile ekonomik ve enerji alanlarında yeni iş birliği olanaklarının doğduğunu vurgularken; Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, C5 ülkeleri ile ABD arasındaki ticaret ve yatırım ilişkilerinin geliştirilmesi gerektiğini belirtti.
Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov ise bölgesel enerji hatlarının çeşitlendirilmesinin, hem Orta Asya’nın hem de küresel enerji güvenliğinin geleceği açısından kritik önemde olduğunu kaydetti.
Küresel Güç Dengeleri ve Nadir Elementler Rekabeti
Zirvenin, Rusya-Ukrayna Savaşı ve Çin’in Orta Asya’daki artan nüfuzu gölgesinde gerçekleşmesi dikkat çekti. ABD’nin bu hamlesi, hem Moskova hem de Pekin’e karşı yeni bir diplomatik denge arayışı olarak değerlendiriliyor.
Orta Asya ülkeleri, sahip oldukları nadir toprak elementleri, enerji kaynakları ve transit güzergâhları ile küresel ekonominin kilit bölgesi haline gelmiş durumda.
Kazakistan dünyanın en büyük uranyum üreticisi, Özbekistan önemli altın rezervlerine, Türkmenistan ise zengin doğalgaz yataklarına sahip.
C5+1 Formatı Yeniden Canlanıyor
ABD ile Orta Asya ülkeleri arasındaki iş birliği platformu olan C5+1, ilk kez 2015’te dışişleri bakanları düzeyinde kurulmuştu.
2023’teki ilk devlet başkanları zirvesinin ardından, Beyaz Saray’da düzenlenen bu ikinci toplantı, formatın kalıcı hale gelmesi açısından önemli bir adım olarak görülüyor.
Uzmanlar, C5+1 Zirvesi’nin, ABD’nin Avrasya politikasında enerji, güvenlik ve ekonomik iş birliği alanlarında yeni bir açılım başlattığına dikkat çekiyor.
Yorumlar
Kalan Karakter: