Bir milletin tarihinde öyle günler vardır ki; yalnızca bir zaferi değil, kardeşliğin imanla birleşmiş yürüyüşünü de temsil eder.
15 Eylül 1918, Azerbaycan için olduğu kadar Türkiye için de işte böyle bir gündür.
Kafkas İslâm Ordusu’nun Doğuşu
I. Dünya Savaşı’nın çetin yıllarında Osmanlı Devleti, yalnız kendi sınırlarını değil, gönül coğrafyasındaki kardeş halkların varlığını da korumayı görev bildi. Enver Paşa’nın kardeşi Nuri Paşa (Killigil) komutasında kurulan Kafkas İslâm Ordusu, bu idealin askerî bir tezahürüydü.
Azerbaycan, o yıllarda bağımsızlığını yeni ilan etmişti. Fakat Bakü, Bolşevik ve Ermeni birliklerinin tehdidi altındaydı. Petrol zengini bu şehir, sadece Azerbaycan için değil, dünya siyaseti açısından da büyük bir önem taşıyordu. İşte o günlerde Türkiye, “Kardeşim dara düşmüşse, ben de oradayım” diyerek harekete geçti.
Bakü’nün Kurtuluşu
1918 yazında başlayan o zorlu yürüyüş, Kafkas dağlarını aşarak Bakü’ye uzandı. Osmanlı ve Azerbaycan askerleri omuz omuza destansı bir mücadele verdi.
Ve 15 Eylül 1918 sabahı Kafkas İslâm Ordusu, Bakü’ye girerek şehri düşman işgalinden kurtardı.
O gün Azerbaycan’ın bağımsızlık yolunda ilk sağlam adım atıldı. Halk, sokaklarda dualarla, tekbirlerle askerleri karşıladı. Türk sancağı ile Azerbaycan bayrağı yan yana dalgalandı.
Kardeşliğin Sembolü: Nuri Paşa
Nuri Paşa yalnızca bir komutan değil, Türkiye-Azerbaycan kardeşliğinin sembolüydü. Onun şahsında iki milletin kaderi birleşmiş, aynı imanla çarpan kalpler tek ordu hâline gelmişti.
Bugün Bakü’deki Şehitler Hiyabanı’nda yatan Osmanlı askerleri, bu kardeşliğin susmayan hatırasıdır.
Dün ve Bugün
Aradan 100 yılı aşkın bir zaman geçti. Fakat 15 Eylül 1918 hâlâ bize şunu hatırlatıyor:
Kardeşlik, sadece sözle değil; canla, kanla, fedakârlıkla kurulur.
Milletlerin bağımsızlığı, birbirine uzanan ellerle güçlenir.
“İki devlet, tek millet” sözü bir slogan değil, tarihsel bir hakikattir.
Son Söz
15 Eylül, yalnız bir kurtuluş günü değil; Azerbaycan ile Türkiye’nin aynı kaderi paylaştığının ispatıdır. Bugün de Karabağ’da, sınır boylarında, gönül coğrafyamızın dört bir yanında o ruh yaşamaktadır.
“Kardeşlik uğruna atılan adım, tarihe mühür olur.”
TOYŞAD
Yorumlar
Kalan Karakter: